آموزش از راه دور این امکان را برایمان فراهم می‌کند تا بدون حضور فیزیکی در کلاس، هرلحظه و در هر مکانی بتوان به تحصیل پرداخت! درواقع این روش آموزشی بسیاری از محدودیت‌های فراگیری علم و دانش را از میان برمی‌دارد! آموزش از راه دور در ایران نیز با بازخوردهای مناسبی همراه بوده است. در ادامه به معرفی انواع روش‌های آموزش از راه دور در ایران می‌پردازیم.
آشنایی با آموزش از راه دور
به فرایند آموزشی که در آن مخاطب و مدرس در دو محیط جدا از هم قرار دارند آموزش از راه دور یا آموزش مجازی گفته می‌شود! این نوع آموزش درواقع نوعی یادگیری برنامه‌ریزی‌شده است که برای ایجاد ارتباط بین فرد یادگیرنده و مدرس به تکنولوژی‌های ارتباطی نیاز دارد! این تکنولوژی‌های ارتباطی نامه‌نگاری، ویدئوکنفرانس، رادیو و تلویزیون، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را شامل می‌شود. به‌طورکلی آموزش از راه دور بستر و فرصتی برای علاقه‌مندان به تحصیل است که بنا به دلایل مختلف نظیر ناتوانی‌های جسمی، مشکلات مالی، مسئولیت‌های شخصی و ... امکان شرکت در مدارس و کلاس‌های حضوری را پیدا نکرده‌اند.
ویژگی‌های آموزش از راه دور
در این قسمت با برخی از ویژگی‌های آموزش از راه دور آشنا می‌شویم.
• جدا شدن معلم و دانش‌آموز در زمان آموزش
• عدم وجود محدودیت‌های مکانی و زمانی
• کاهش هزینه‌ها
• استفاده از رسانه برای انتقال محتوای آموزشی و ایجاد ارتباط بین مدرس و دانش‌آموز
• ایجاد ارتباطی دوسویه بین دانش‌آموز، مدرس و موسسه آموزشی
آموزش از راه دور چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
در ادامه برخی از اهداف مهم آموزش از
راه دور را بیان خواهیم کرد.
• بهبود سطح علمی جامعه با در اختیار قرار دادن منابع اطلاعاتی روز دنیا برای فراگیران
• فراهم کردن فرصت مجدد تحصیل برای کسانی که امکان تحصیل را ازدست‌داده‌اند
• پرورش نیروی انسانی کارآمد
• ارتقای کیفیت آموزشی و آموزش بر پایه نیازهای روز کشور
• فراهم کردن بستری برای ادامه تحصیل شاغلین و کارمندان
انواع روش‌های آموزش از راه دور در ایران
در ادامه قصد داریم روش‌های آموزش از راه دور در ایران را به شما معرفی کنیم.
آموزش از راه دور به روش دانشگاهی
نمونه بارز این نوع آموزش از راه دور دانشگاه پیام نور است. دانشگاه پیام نور بر اساس آموزش از راه دور پایه‌گذاری شد. در این سبک آموزشی از کتاب‌های خودآموز، سی‌دی‌های آموزشی، نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای و کیت‌های آموزشی استفاده می‌شود. ازاین‌رو الزامی برای حضور فیزیکی در کلاس‌های این دانشگاه به‌جز برخی از کلاس‌های عملی وجود ندارد!
آموزش از راه دور با استفاده از کامپیوتر
آموزش از راه دور به‌وسیله کامپیوتر به دو شیوه صورت می‌پذیرد.
• نخست اینکه اطلاعات به‌صورت مستقیم و توسط محتوای متنی یا تصویری همراه با تصاویر انیمیشنی و متحرک در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
• روش دوم این‌گونه است که کامپیوتر نقش یک مربی را ایفا کرده و دانش‌آموز پس از گذشت هر دوره آموزشی توسط آزمون‌هایی موردسنجش قرار می‌گیرد. در این شیوه نیز مطالب آموزشی می‌تواند به‌صورت تصویری و متنی در اختیار کاربر قرار گیرد. آموزش از راه دور به‌وسیله کامپیوتر برای دروس تئوری کاملاً مناسب و مقرون‌به‌صرفه خواهد بود!
آموزش از راه دور به‌وسیله اینترنت
در میان روش‌های آموزش از راه دور یا آموزش مجازی، اینترنت بیش از همه موردتوجه قرار گرفته است! اینترنت با ارائه قابلیت‌های متنوع و گوناگونی نظیر صدا و تصویر، متن و گرافیک علاوه بر دسترسی راحت، اثرگذاری بسیار بالایی نیز دارد! از خصوصیات اصلی و مهم این روش امکان برقراری ارتباط دوطرفه بین دانش‌آموز و مدرس است!
آموزش از طریق صفحات وب
کاربر می‌تواند با موبایل کامپیوتر و هر وسیله دیگر به محتویات موجود در صفحات وب دسترسی پیدا کند. در چنین روشی داده‌ها و اطلاعات پس از بارگذاری بر روی صفحات وب در اختیار دانش‌آموز قرا می‌گیرد. درواقع این روش شباهت زیادی با آموزش از راه دور از طریق کامپیوتر دارد. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که اطلاعات از طریق اینترنت در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
آموزش از طریق پست الکترونیک
علاوه بر ارتباط اینترنتی از طریق صفحات وب کاربر می‌تواند از طریق پست الکترونیک، به ارسال و دریافت جزوات آموزشی بپردازد.
مدرسه مجازی
امکان برگزاری کنفرانس‌های آموزشی به‌صورت زنده نیز با استفاده از شبکه اینترنت و همچنین فضای مجازی وجود خواهد داشت! با این روش امکان پرسش و پاسخ توسط مخاطب و مدرس میسر می‌شود. درواقع به این شیوه از آموزش مدرسه یا دانشگاه مجازی نیز گفته می‌شود!
به‌طورکلی استفاده از اینترنت به‌عنوان یک ابزار آموزشی مزایای بسیاری دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- هزینه پایین‌تر نسبت به دانشگاه واقعی
- امکان حضور آنلاین در کلاس‌ها
- دسترسی دانش‌آموزان به کلاس‌ها بدون محدودیت زمانی و مکانی
- امکان به‌روزرسانی داده‌ها و ...
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی انواع روش‌های آموزش از راه دور در ایران پرداختیم. همان‌طور که ملاحظه کردید با گذشت زمان و پیدایش امکانات ارتباطی جدید، بشر نیز این امکانات و تکنولوژی‌ها را به کار بست تا روش‌هایی جدید و نوین برای آموزش به وجود آید. شیوه‌های نوین آموزش از راه دور این امکان را فراهم می‌کند تا هیچ عاملی نتواند مانع تحصیل و دانش افراد شود. اکنون اگر فردی در دورترین نقطه کشور هم که باشد می‌تواند با استفاده از اینترنت و صرف کمترین هزینه به علوم روز دنیا دسترسی داشته باشد!
منابع
• پوریافرد، محمدرضا، (1395). آموزش از راه دور در ایران و مزایای آن. سومین کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین علوم انسانی تهران.